راهنماي آموزشي بيماران آنژيوپلاستي و والولوپلاستي (مراقبت هاي قبل و بعد از عمل)

آنژيوپلاستي (باز كردن رگ به وسيله بالون از راه پوست و تعبيه استنت Stent):

بيماري سرخرگ هاي كرونر هنوز هم يكي از علل بسيار مهم مرگ و مير در جهان است. روش هاي درماني به صورت دارويي يا جراحي صورت مي گيرد. امروزه روش هاي درمان تهاجمي الزاماً به شكل جراحي باز انجام نمي شود و در واقع از نظر تكنيكي آنژيوپلاستي از طريق پوست، عمل جراحي محسوب نمي شود.

آنژيوپلاستي يا باز كردن رگ به وسيله بالون به روشي اطلاق مي شود كه در آن با وارد كردن لوله هاي باريك در سرخرگ  مبتلا و باد كردن بادكنك تعبيه شده در سر لوله با فشار كنترل شده مسير رگ مسدود را باز مي كنند. براي ورود اين كاتتر (لوله باريك) از بي حسي موضعي استفاده مي كنند و اين عمل در اتاق خاصي كه مجهز به دستگاه هاي راديولوژي (عكسبرداري)، مانيتور و ... معروف به آزمايشگاه كاتترسيم  انجام مي شود.

افرادي كه نامزد انجام آنژيوپلاستي هستند، معمولاً دچار ضايعاتي هستند كه حداقل 70% قطر داخلي سرخرگ هاي اصلي كرونر آن‌ها  مسدود باشد كه در اين صورت قسمت زيادي از عضله قلب در معرض كم خوني قرار خواهد گرفت. همچنين انجام يا عدم انجام اين عمل   به تعداد عروق درگير، تعداد انسدادها در مسير رگ و طول و محل انسداد بستگي دارد.

براي انجام اين عمل لوله هاي باريكي را به كمك سيم راهنما به محل ضايعه مي فرستند، بعد از قرار گرفتن در جاي مناسب بادكنك به مدت 30 تا 60  ثانيه بادي مي شود و به محل ضايعه فشار مي آورد. به اين ترتيب زائده موجود كه سبب تنگي رگ شده است  ترك خورده، خرد شده و كمي هم فشرده مي شود. براي دستيابي به نتيجه دلخواه ممكن است لازم باشد بادكنك سر لوله را در چندين نوبت پر و خالي كنند.

بسياري از بيماران دو روز قبل از آنژيوپلاستي بستري مي شوند و آمادگي هاي لازم همانند آمادگي هاي قبل از آنژيوگرافي را  انجام مي دهند و معمولاً در صورت مساعد بودن حال بيمار در روز بعد از انجام آنژيوپلاستي مرخص مي گردند. بيمار در هنگام و بعد از عمل و زمان بستري در بخش ويژه مقدار زيادي داروي ضد لخته دريافت مي كند و همچنين جهت پيشگيري از درد و خون رساني مطلوب به قلب سرم نيتروگليسيرين دريافت مي نمايد.

مراقبت قبل از عمل:

• همراه داشتن داروها، نوار قلب، عكس قفسه سينه و اصلاح و تراشيدن موي زائد لازم است.
• آزمايشات خاص شامل بررسي خون از لحاظ هپاتيت، ايدز و ... توسط آزمايشگاه انجام مي گردد.
• به همراه آوردن فيلم و گزارش آنژيوگرافي و كارت بستري كه تاريخ عمل بر روي آن نوشته شده و هماهنگ گرديده است،‌ الزامي است.
• بيمار در هنگام عمل، بعد از عمل و زمان بستري در بخش ويژه، مقدار زيادي داروي ضد لخته مصرف مي كند.
• جهت پيشگيري از درد و خون رساني مطلوب به قلب، براي بيمار سرم نيتروگليسيرين استفاده مي گردد.
• سابقه بيماري هايي مثل قندخون، نارسائي كليوي، حساسيت دارويي و تشنج به پزشك اطلاع داده شود.

مراقبت بعد از عمل:

• پس از انجام آنژيوپلاستي در حالي كه لوله نسبتاً باريك و بلندي در سرخرگ و در بعضي مواقع بيمار به صورت وريدي شرياني دارد به بخش باز مي گردد و از نظر كنترل نبض و نشت خون به دقت كنترل مي شود.
• اين لوله معمولاً تا زمان مقرر كه پزشك مشخص مي كند در پاي بيمار مي ماند و پس از آن خارج مي گردد.
• بعد از انجام آنژيوپلاستي بيمار بايد در استراحت كامل باشد  و از خم كردن پا و پايين آمدن از تخت خودداري نمايد و طبق دستور پزشك معالج دسيله شرياني خارج و ناحيه پانسمان مي گردد. پس از پايدار شدن وضعيت بيمار آرام آرام از تخت پايين آمده و 24 ساعت بعد نيز از بيمارستان ترخيص مي گردد.
• پس از ترخيص بيمار در منزل مي تواند استحمام كند، از فشار دادن محكم و ماساژ دادن ناحيه زخمي و همچنين ريختن آب داغ در هنگام استحمام بايد خودداري كند و يك هفته پس از استراحت مي تواند فعاليت هاي عادي خود را شروع نمايد و پياده روي به مدت يك تا دو ساعت در طول روز در بيماران بسيار مفيد است.
• قرص پلاويكس طبق دستور پزشك معالج بايد مصرف گردد و همچنين اهميت اين دارو براي بيمار توضيح داده شود.
• دو هفته پس از ترخيص بيمار بايد به پزشك معالج خود مراجعه و پس از آن طبق نظر ايشان مراجعات دوره اي داشته باشد.

رژيم غذايي:

مصرف رژيم غذايي كم نمك و كم چربي براي بيماران الزامي است، در صورت داشتن ديابت، فشار خون و چربي خون بالا نيز بايد رژيم مربوط به هر كدام از موارد ياد شده رعايت گردد. در بيماران ديابتي مراجعه به متخصص غدد لازم است.

والولوپلاستي (باز كردن تنگي دريچه قلب توسط بالون):

طي سال هاي اخير اينگونه روش ها به خصوص در بيماري هاي دريچه اي قلب به ويژه در موارد تنگي دريچه ميترال و يا تنگي دريچه شريان ريوي يا پولمونر مورد استفاده وسيع قرار گرفته است و در موارد بسياري به عنوان درمان انتخابي و جايگزين مناسب و ارجح براي عمل جراحي   مورد استفاده قرار مي گيرد.

در اين روش كه به آن پي تي ام سي (PTMC) نيز گفته مي شود با باز كردن دريچه ميترال توسط بالون از طريق كشاله ران لوله هايي به داخل دهليز راست هدايت مي شوند و پس از گذشتن از سوراخ بين دو دهليز بادكنك به دهليز چپ و از آنجا به محل دريچه تنگ هدايت مي شود كه بعد از باز كردن توسط بالون شيارهاي به هم چسبيده دريچه تنگ از يكديگر جدا شده و سطح دريچه افزايش مي يابد. اين كار در اتاق مخصوص و بدون بيهوشي و ظرف مدت نسبتاً كوتاهي انجام مي شود.

انجام اين كار در دريچه ميترال شايع تر است اما در مواردي كه تنگي و نارسايي شديد توام وجود داشته باشد پيشنهاد جراحي مطلوب تر است. همچنين در مورد دريچه هاي ديگر قلب نيز اولويت با جراحي قلب باز مي باشد. به هر حال انتخاب روش درماني بهتر با پيشنهاد پزشك و   انتخاب بيمار صورت مي گيرد.

كليه مراقبت هاي قبل و بعد از عمل مشابه آنژيوپلاستي است با اين تفاوت كه بعضي موارد انجام شده در آنژيوپلاستي در والولوپلاستي  الزامي ندارد.